Stan prezentowanej wiedzy bez aktualizacji - styczeń 2010r. Poniższy wpis jest jednym z rozdziałów mojej książki, która nie została jeszcze opublikowana. Wpis zawiera ogólną wiedzę i wprowadzenie do tematyki znanych mechanizmów i architektury rynku walutowego. Nie opublikowane treści z publikacji dotyczą
nieznanego do tej pory mechanizmu ustalania cen akcji na krajowych giełdach kapitałowych i walut na globalnym rynku walutowym. Zakres wiedzy o tym
mechanizmie nie jest przedmiotem prezentowanych obecnie treści.
Globalna agregacja popytu i podaży w karnecie zleceń w kontekście ustalania ceny walut na rynku OTC
Ustalanie cen aktywów na rynku scentralizowanym polega na agregacji popytu i podaży w jednym karnecie zleceń dla konkretnego instrumentu finansowego i poddaniu tychże agregatów matematycznemu algorytmowi. Nadrzędnym warunkiem ustalenia ceny jest maksymalizacja wolumenu. W ten sposób w danej chwili algorytm dokonuje równoważenia tychże agregatów. Taki mechanizm występuje na rynkach regulowanych.
Na rynkach OTC mamy trochę inny mechanizm ustalania ceny w karnetach zleceń. Skoncentrujmy się na pierwszym poziomie struktury OTC, gdzie występują dwaj najwięksi Intebrokerzy FX: firma ICAP
(platforma elektroniczna EBS) z Londynu i Reuters z Londynu. Pozostali mniejsi konkurenci z branży to Cantor Fitzgerald[1] w Nowym Jorku, GFI Group Inc.[2] w Nowym Jorku i Collins Stewart Plc[3] z Londynu.
W globalnym karnecie zleceń wszyscy Interbrokerzy FX agregują oferty popytu i podaży od wszystkich innych mniejszych brokerów, banków centralnych, banków inwestycyjnych, korporacji międzynarodowych. W przypadku firmy ICAP, przedmiotem globalnych karnetów są wszystkie instrumenty finansowe, jakie są dostępne w ponad 50 krajach na świecie. Istnienie globalnego karnetu w ICAP, czy Reuters powoduje, że użytkownicy Reuters mogą posiadać dostęp do karnetu ICAP, a użytkownicy ICAP do karnetu Reuters. Właśnie ta wzajemna dostępność ofert na jednym karnecie zleceń, który jest widoczny u wszystkich graczy pierwszego poziomu powoduje, że rynek jest zdecentralizowany. Istotnym jest również to, że podmioty pierwszego poziomu mogą bez pośrednictwa Interbrokera FX dokonywać transakcji pomiędzy sobą, co powoduje, że globalny karnet zleceń jest dla nich bezpośrednim referencyjnym źródłem informacji.
ICAP obsługując segment walutowy, koncentruje się na głównych i masowych parach walutowych tj. EUR/USD, USD/JPY, EUR/JPY, USD/CHF i EUR/CHF. Reuters specjalizuje się w obsłudze GBP/USD i reszty par krzyżowych, par odwrotnych oraz par egzotycznych. Ten podział oczywiście nie jest wiążący i stanowi tylko element informacyjny w tej publikacji. Poziom Interbanku FX ma całkowitą przejrzystość ceny i czasu dla poszczególnych instrumentów finansowych. Cena, jak i czas nie jest zafałszowana przez ustawienia parametrów w systemie transakcyjnym dla platform brokerskich typu MM.
Poziom drugi, na którym występują platformy ECN daje możliwość prawie identycznej przejrzystości ceny i czasu. Brokerzy ECN mają bezpośrednie podłączenie do interbanku FX, poprzez jednego z Interbrokerów z I poziomu, bądź poprzez duży bank inwestycyjny. Może również wystąpić sytuacja, w której mniejszy bank jest jednocześnie brokerem ECN i jest podłączony z Interbrokerem I poziomu. Tutaj również nie ma ścisłych i wiążących zależności.
Różnica, jaka występuje pomiędzy I i II poziomem dla transmisji ceny z I poziomu do II poziomu to z pewnością wielkość spreadu. Jeśli chodzi o latencję czasu pomiędzy I i II poziomem, będzie to tematem istoty czasu na serwerze.
Powyższe opisy działania Interbanku FX i brokerów ECN w bardzo dużym skrócie można nazwać wstępem do obszerniejszej wiedzy o funkcjonowaniu tychże. Autor zdaje sobie sprawę, że nie wyczerpał wiedzy i źródeł o rynku OTC, ponieważ wiedza o nim jest bardzo rozproszona w internecie. Pełną wiedzą mogą pochwalić się jedynie ci, którzy pracują w dealing room i back Office największych banków inwestycyjnych na świecie zaczynając od stanowisk menedżerskich wzwyż. Obawiać się również można, że nawet teoretyczna wiedza z zakresu polskiej edycji doradztwa inwestycyjnego, jak i zdany egzamin z CFA (Chartered Financial Analyst) nie będzie dość wiarygodną bez praktycznej wiedzy zdobytej w bankowości inwestycyjnej na Interbanku FX.
Teraz przejdźmy do zasad działania karnetu zleceń brokera MM. Wpierw zacznę od tego, czym jest
„Polityka realizacji zleceń”.
Cena, jaka jest wyświetlana na monitorze klienta to cena instrumentu pochodnego, który nie ma nic wspólnego z fizycznym instrumentem bazowym. Zgodnie z regulaminem Domu maklerskiego X-Trade Brokers S.A., Polityka Realizacji Zleceń:
1. jest zgodna z Dyrektywami MIFIDEC/2004/39 oraz EC/2006/73[4],
2. dotyczy Kontraktów na Rożnice[5] (CFD) oraz Opcyjnych Instrumentów Finansowych[6],
3. będzie zgodnie z prawem uczciwa i będzie uwzględniać najlepsze interesy swoich klientów,
4. ma zastosowanie do zleceń składanych przez klientów detalicznych dotyczących instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym (Over The Counter). Tym samym zlecenia klienta będą wykonywane poza rynkiem regulowanym lub alternatywnym systemem obrotu, na co Klient niniejszym wyraża zgodę.
Z powyższych zapisów wynika, że karnet zleceń danego brokera MM w ogóle nie wpływa na cenę rynkową OTC. Widoczne ceny na monitorach komputerowych dotyczą cen instrumentów pochodnych proponowanych przez brokera MM swoim klientom. Cena brokera MM to cena brokera ECN lub cena dostarczana przez wiodący płatny serwis informacyjny, powiększona o zarobek i ryzyko brokera MM w związku z możliwą nierównowagą w jego karnecie. Ten sposób podawania ceny powoduje minimalizowanie nadmiaru nierównowagi w karnecie zleceń brokerów MM, którzy nie mają aktywnego zarządzania otwartymi pozycjami. Zarządzanie pozycjami nie koniecznie jest tożsame z istnieniem działu tradingu. Aktywne zarządzanie pozycjami w karnecie zleceń MM może być związane z treścią umowy pomiędzy brokerem MM, a dostawcą cen instrumentu pochodnego lub bazowego. Jeśli przedmiotem umowy jest tylko i wyłącznie dostarczanie informacji o cenach od wiodącego serwisu informacyjnego, to niemożliwym jest kompensowanie nierównowagi karnetu zleceń MM u dostawcy tychże informacji. Natomiast, jeśli jest to umowa, w której broker MM jest klientem brokera ECN, wtedy nierównowaga karnetu jest kompensowana na karnecie ECN. Istnieje też wariant, że broker MM ma podpisanych wiele umów z wieloma innymi podmiotami, które będą odbierały z karnetu MM nierównowagę, a osobno serwis informacyjny będzie dostarczał informację o cenach. Różnica pomiędzy spreadem brokera MM, a spreadem brokera ECN może być zyskiem lub stratą dla MM ze skompensowania nierównowagi karnetu MM. Natomiast spread z ECN jest kosztem dla brokera MM. Oficjalnie, brokerzy MM i ECN utrzymują w tajemnicy, jakie wiodące instytucje są stronami umów handlowych. Niekoniecznie jest to tajemnicą dla KNF.
Następną ciekawą kwestią jest fakt, że broker MM zgodnie z umową o prowadzenie rachunku inwestycyjnego proponuje klientom swoją cenę nabycia i zbycia oferowanych przez siebie instrumentów pochodnych. Broker, jako druga strona transakcji w ogóle nie przejmuje na siebie ciężaru odpowiedzialności za przyjęte zlecenie do realizacji oprócz dobrze udokumentowanej rażąco błędnej ceny i to pod pewnymi warunkami. Dlaczego broker nie ponosi odpowiedzialności za swoje pośrednictwo? Odpowiedz można znaleźć w mechanizmie szybkości odświeżania karnetu zleceń.
Serwer MM lub ECN przyjmuje zlecenia wg czasu jego nadejścia i natychmiast kompensuje zleceniami przeciwstawnymi. Istnieje w tym momencie rzeczywista losowość zbieranych zleceń o różnej wielkości i cenie do realizacji. W przypadku większych zleceń, są one dzielone na 1 mini lot[7] lub 1 lot[8]. W ten sposób kompensowane są większe zlecenia mniejszymi zleceniami przeciwstawnymi. Bardziej prawdopodobne jest, że bardzo duże zlecenia są bezpośrednio wysyłane do brokera ECN. Broker ECN nalicza brokerowi MM dodatkową prowizję za tworzenie obrotu zgodnie z tabelą prowizji.
Istota czasu na serwerze.
Broker MM lub ECN na daną milisekundę równoważy zlecenia klientowskie. Nierównowaga na karnecie zleceń u brokera MM, która występuje w danej sekundzie będzie kwotowana teoretycznie nawet, co milisekundę, czyli do 1000 razy na sekundę, po to, aby kompensować na bieżąco zlecenia przeciwstawne. Szybkość przetwarzania zleceń zależy od szybkości serwera komputerowego, jak i zdolności transmisyjnych łączy internetowych pomiędzy brokerem, a klientem. Na przykład WGPW od 2000r. do 2007r. używała komputera centralnego Tandem S 70006 zdolnego obsłużyć 40 zleceń na sekundę, potem zastąpiono go maszyna HP Integrity NonStop NS16000 z procesorami Itanium zdolną obsłużyć 180 zleceń na sekundę[9]. Dla porównania London Stock Exchange posiada komputery i system o nazwie TradElect zdolne obsłużyć 3000 zleceń na sekundę przy latencji 10 milisekund od uruchomienia zlecenia do potwierdzenia jego realizacji. Natomiast na giełdach w USA latencja wynosi 3 milisekundy[10]. Ponieważ w technologii informatycznej wydajność procesorów zgodnie z Prawem Moore`a podwaja się, co półtora roku, więc niedługo czas realizacji zlecenia będzie liczony w nanosekundach.
Przyjmuje się, że opóźnienia (lagi) w transmisji pakietów danych (infrastrukturą informatyczną) wynosi 1 milisekundę na 100 km, ale trzeba jeszcze do tego dodać kolejkowanie zleceń i przeciążenie na serwerze, co daje następne opóźnienie znacznie większe niż opóźnienie łączami teleinformatycznymi. U brokera ECN w ciągu 1 sekundy występuje np.6 kwotowań (poniższa tabelka). Wielkość zleceń u różnych brokerów będzie zależna od zasobności portfeli klientowskich. O ile broker MM będzie miał w jednej sekundzie 10 zleceń po 1 mini locie to w przypadku brokera ECN też może być 10 zleceń, ale po 10-20 lotów. Widać to w poniższej tabelce w kolumnach wolumenu BID i ASK.
 |
| Tabela nr x. Opracowanie własne na podstawie kwotowań brokera ECN Ducascopy |
Zlecenia, które się spóźniły i nie weszły w cenę (BID/ASK) brokera MM nie będą dalej brane pod uwagę, dopóki cena MM znów nie będzie w zakresie zlecenia.
Program kompensujący karnet zleceń brokera MM „zabrania” tworzenia nierównowagi w zleceniach. Powoduje to, że pewna ilość zleceń będzie odrzucana z karnetu dla aktualnej ceny oferowanej przez brokera MM. Jest to o tyle ważne, że broker nie ponosi w ogóle ryzyka kursowego i koncentruje się tylko i wyłącznie na kompensowaniu zleceń. Tego typu rozwiązanie ma oczywiście swoje wady, ponieważ wielkość wolumenu obrotów w danej chwili może być bardzo niski. Ponadto może to denerwować traderów, którzy będą mieli poślizgi cenowe tzw. rekwotowanie na zleceniach będących w realizacji. Z tego względu na zleceniach ustawia się funkcję wielkości „kroku” ceny w ewentualnym rekwotowaniu.
Ilość zleceń klientowskich zawsze zależy od ilości otwartych rachunków i aktywności inwestorów. Brak cierpliwości i logiki powoduje u niedoświadczonych traderów złość pod adresem swoich brokerów. Broker MM oferuje swoją cenę, która bardzo dynamicznie podąża za ceną dostarczaną przez dostawcę strumienia cen w czasie rzeczywistym. Właśnie ta dynamika odświeżania karnetu zleceń jest jak najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem rekwotowań cen i odrzucaniem zleceń klientowskich przez brokera MM. Zauważyć należy, że o ile odświeżanie ceny u brokera ECN może występować nawet 6 razy na sekundę to u brokera MM odświeżanie ceny może (lub nie musi) nastąpić, gdy średnia cena ECN wyjdzie poza spread ceny MM.
Prezentacja ceny i czasu u brokerów ECN i MM przedstawia się następująco. Poniżej tabela sporządzona w lutym 2010r. Obecnie Broker XTB zwiększył rozdzielczość ceny do pięciu miejsc po przecinku i zmienił spread.
 |
| Tabela nr x. Opracowanie własne |
Różnice w wielkości widełek spreadu (bid/ask) u brokera ECN i brokera MM dla tej samej pary walut EUR/USD był znaczący. Ta sama sytuacja przedstawiała się z dokładnością ceny i czasu. U brokera ECN dokładność ceny wynosi pięć miejsc po przecinku, a w przypadku czasu wynosi 1 milisekunda. Poniższy rysunek intuicyjnie przedstawia schematyczną sytuację na daną milisekundę.
Broker XTB kwotując ceny (BID/ASK) instrumentów finansowych w ESPZ[11] lub OSPZ[12] tworzy średni kurs odniesienia do referencyjnego średniego kursu waluty kwotowanej przez wiodący podmiot finansowy. Oba kursy są w przybliżeniu równoważne, zbieżne, a często nawet jednakowe.
 |
| Rysunek nr x. Kurs kwotowany MM i referencyjny ECN. Opracowanie własne |
 |
| Zrzut ekranu z programu MT X-Trader |
Jakie to ma znaczenie dla strategii w automatycznym handlu? Budowanie automatycznych strategii wiąże się z pobieraniem bazy notowań do algorytmu programu. Sygnały kupna i sprzedaży będą odzwierciedlać parametry ceny w czasie. Ta sama strategia, która będzie pobierać notowania dla tego samego instrumentu finansowego, ale od różnych brokerów platformy MT, będzie generować inne sygnały K/S w czasie na sekundowej bazie notowań. Związane jest to z inną bazą zleceń w karnetach zleceń brokerów, które nie są połączone tzw. pomostami o których poniżej. Posługiwanie się identyczną automatyczną strategią dla różnych baz notowań będzie skutkować innym poziomem zysków i strat.
Kto kogo widzi w karnetach zleceń (pomosty pomiędzy brokerami)
Współczesna sieć powiązań pomiędzy platformami transakcyjnymi jest praktycznym sposobem na powiększenie płynności w globalnym systemie transakcyjnym. Mając za przykład platformę Metatradera (MT) z firmy Metaquotes[13] i dodatkowe oprogramowanie „MT4-MT4 Bridge”[14] firmy Boston Technologies[15], możemy dokładniej przyjrzeć się, jak realizowana jest egzekucja zleceń u brokerów MM.
Oprogramowanie firmy Boston Technologies pozwala łączyć lokalne serwery MT4 mniejszych brokerów MM z głównym serwerem MT4. Główny serwer MT4 za pomocą protokołu FIX[16] łączy główny serwer MT4 z serwerami platform MM, ECN i banków tj. Baxter-FX (ECN)[17], Currenex[18], Hot Spot (ECN)[19], Cantor Fitzgerald[20], City Forex (MM)[21], Easy Fx (MM)[22], Deutche Bank, Saxo, Bank of America, Interbank FX, Gain, Forexster, Integral FX inside, Barclays, USB. Poniżej przedstawione są schematy ideowe, które pokazują powiązania pomiędzy serwerami MT4 różnych platform transakcyjnych.
 |
Schemat
ideowy architektury MT4 jednego brokera MM
|
 |
| Schemat ideowy architektury MT4 jednego brokera MM[23] |
 |
| Schemat ideowy architektury MT4 kilku brokerów MM[24] |
 |
| Schematy ideowe architektury MT4 kilku brokerów MM w powiązaniu z protokołem FIX[26] Zdjęcie z 2010r |
 |
| Schematy ideowe architektury MT4 kilku brokerów MM w powiązaniu z protokołem FIX[26] Zdjęcie z 2012r. |
Dokładność ceny i czasu
Na platformie EBS z pierwszego poziomu istnieje techniczna możliwość przedstawienia ceny z czterema i pięcioma miejscami po przecinku na parytetach walutowych w stosunku do platform brokerów MM. Dla przykładu na platformie EBS dla pary USD/JPY mamy kurs podsumowania transakcji, która wynosi 106.4500, ale na platformie XTB dla tej samej pary kurs wynosi 106.45. Na platformie EBS dla pary EUR/GBP mamy kurs 0.68030, a na platformie XTB dla tej samej pary kurs wynosi 0.6803. Ta techniczna możliwość jest potrzebna do dokładnego rozliczania transakcji na parach krzyżowych, które są wynikiem zależności matematycznej dwóch innych par podstawowych. Jednak, jakie to ma znaczenie w przypadku głównych par walutowych, bo dla par krzyżowych taka szczegółowość jest oczywista? Można podejrzewać, że chodzi tu o mechanizm równoważenia agregatu popytu i podaży przy maksymalizacji wolumenu na konkretną milisekundę. W tym miejscu dochodzimy do pewnego zjawiska, które nazywa się handlem wysokiej częstotliwości.
 |
| Na tym zdjęciu widać, że dla EUR/USD rozdzielczość ceny ma sześć cyfr po przecinku[27]. |
Handel wysokiej częstotliwości
Technologiczny rozwój w dziedzinie komputeryzacji i infrastruktury informatycznej spowodował, że nadszedł czas wykorzystania nowinek technologicznych w gospodarce w skali globalnej. E-handel[28] i e-płatności wymusiły decentralizację centrów finansowych poprzez rozwijanie sieci powiązań pomiędzy poszczególnymi podmiotami finansowymi na świecie. Pionierskie rozwiązania w tej dziedzinie początkowo dotyczyły rozliczeń międzybankowych w skali międzynarodowej, które stanowiły o podwalinach e-handlu. To właśnie banki i brokerzy „
Interbanku FX” byli największymi klientami dla dostawców nowych rozwiązań informatycznych.
Zaawansowana forma elektronicznego handlu i płatności w procesie bezpośredniego przetwarzania danych STP (Straight Through Processing)[29], spowodował powszechny i masowy dostęp do rynków finansowych. Przejrzystość rozliczeń zdarzeń gospodarczych powoduje, że jakość i bezpieczeństwo tej technologii jest niesamowitym jakościowym skokiem technologicznym w gospodarce. Dostępne technologie programistyczne rozwijały się równoległe do wzrastającej mocy obliczeniowej komputerów i szybkości transmisji informacji w sieci internetowej. Powodowało to, że budowane algorytmy matematyczne stawały się wysoko specjalistycznymi narzędziami do budowania strategii w przeprowadzaniu transakcji finansowych. Tak powstał handel wysokiej częstotliwości HFT (High Frequency Trading), którego krótki mechanizm opisano i przetłumaczono[30]. Jest on przedstawiony poniżej na zdjęciu.
Cyt.”09:31:00.00 – Aktualna cena jest na poziomie $21.00. Inwestor wysyła zlecenie zakupu 5000 akcji firmy XYZ.
09:31:00.01 – Zanim zlecenie zostaje wysłane do arkusza zleceń, algorytmy HFT mają podgląd na nadchodzące zlecenia
09:31:00.05 – Wiedząc o nadchodzącym zleceniu, algorytm HFT skupuje wszystkie dostępne akcje po cenie $21.00, automatycznie wystawiając je na sprzedaż po cenie $21.01
09:31:00.30 – Zlecenie trafia na rynek i zostaje wykonane po cenie 21.01, na czym algorytm zarobił $0.01 od akcji, czyli $50 w tym przypadku” koniec cyt.
Przy okazji należy wspomnieć, że technologia kolejkowania[32] typu FIFO[33] występuje na serwerach brokerów MM i ECN(?), a czas transakcyjny odmierzany jest w milisekundach. Najwięksi gracze na interbanku FX dysponują już mikrosekundową technologią kolejkowania LIFO[34] w zawieraniu transakcji. Technologia LIFO jest związana z HFT.
Istnienie technologii HFT[35] zmusza do refleksji.
Po pierwsze: mechanizm ten bazuje na mikrostrukturze[36] ceny, czasu i informacji ze zleceń giełdowych, które zostały przechwycone na 30 milisekund zanim dotarły do karnetu zleceń na giełdzie.
Po drugie, HFT ma znamiona mieszanej strategii inwestycyjnej z zakresu scalping`u, arbitrażu i animacji rynku. Scalping[37] jest w USA niedozwolony przez osoby fizyczne mające uprawnienia doradcy inwestycyjnego. W tej sytuacji wątpliwym etycznie, jak i prawnym jest dokonywanie transakcji HFT przez firmy, które są również amerykańskimi bankami inwestycyjnymi o globalnym zasięgu, które zatrudniają doradców inwestycyjnych i działają na rynkach regulowanych i OTC. Są to podmioty, które mają bezpośredni dostęp do wirtualnych giełd kapitałowych typu NASDAQ, New York Stock Exchange, London Stock Exchange.
Po trzecie, aby firma z technologią HFT miała możliwość przechwytywania zleceń musi mieć dostęp do bezpośrednich łączy światłowodowych w serwerowni wirtualnych giełd i rynków OTC. Można się domyślać, że dostęp ten jest płatny i istnieje ciche przyzwolenie na istnienie tego mechanizmu ze strony regulatorów rynków finansowych.
Kontrowersje wokół HFT rozpoczęły się po ujawnieniu w mediach szczegółów tego mechanizmu i skokowych zmianach w zyskach największych banków inwestycyjnych w USA i Anglii. W 2009r. Brytyjski Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FSA) zainteresował się gigantycznymi zyskami brytyjskich banków, czy aby handel wysokiej częstotliwości w ramach, którego firmy za pomocą superkomputerów dokonują transakcji w ciągu mikrosekund, nie narusza zasad rynkowych[38]? Jak do tej pory nic nie wskazuje na to, aby FSA w Londynie, NFA i CFTC w USA podjęły jakiekolwiek kroki, aby wyjaśnić prawnie istnienie HFT. Ciekawym z punktu widzenia równości podmiotowej w dostępie do rynków finansowych prezentuje się zapis mówiący, że FSA[39] określiła swoje statutowe cele w ramach trzech szerokich kategoriach:
- promoting efficient orderly and fair markets; (wspieranie skutecznego i sprawiedliwego porządku rynków)
- helping retail consumers achieve a fair deal; and (pomoc konsumentom detalicznym w osiągnięciu sprawiedliwego traktowania oraz)
- improving our business capability and effectiveness (poprawę naszych zdolności i efektywności gospodarczej)
Dwa pierwsze zapisy w świetle powyższych faktów nie stanowią o tym, że FSA martwi się o sprawiedliwy porządek i traktowanie detalicznych uczestników rynków finansowych. Podobne zapisy są na stronach NFA[40] i CFTC[41].
---------------------------------------------
Aktualizacja 2014-04-01
http://www.bankier.pl/wiadomosc/FBI-bierze-sie-za-handlujace-algorytmy-Rynki-byly-manipulowane-3093869.html
---------------------------------------------
Zatem, jeśli istnieje tendencja do tolerowania i umacniania pozycji prawnej dla technologii HFT przez regulatorów w USA, w Wielkiej Brytanii, w Dubaju, w Singapurze, w Japonii i Australii[42], które są równocześnie jednymi z największych centrów finansowych na świecie, to można odnieść wrażenie, że mamy do czynienia ze zjawiskiem globalnej nierówności podmiotowej na wszystkich rozwiniętych i dojrzałych rynkach finansowych.
[5] cyt.”Transakcje zawierane … maja charakter nierzeczywisty” koniec cyt. Regulamin X-Trade Brokers, poz. 9.1 przyp. autor
[6] ten typ instrumentów finansowych nie będzie przedmiotem tej publikacji, przyp. autor
[7] 1 minilot to standaryzowana wielkość zlecenia o wielkości 10 000 jednostek waluty bazowej, przyp. autor
[8] 1 lot to standaryzowana wielkość zlecenia o wielkości 100 000 jednostek waluty bazowej, przyp. autor
[11]ESPZ (Elektroniczny System Przekazywania Zleceń) – internetowa aplikacja komputerowa służąca do bezpośredniego przekazywania Zleceń Transakcyjnych przez Klientów
[12]OSPZ (Opcyjny System Przekazywania Zleceń) – internetowa aplikacja komputerowa służąca do bezpośredniego przekazywania Zleceń Transakcyjnych przez Klientów na Opcyjnych Instrumentach Finansowych;
[33] First In, First Out; pierwszy na wejściu, pierwszy na wyjściu, przyp. autor
[34] Last In, First Out; ostatni na wejściu, pierwszy na wyjściu, przyp. autor
